Białoruś cz. 2 - Polskość

Polskość na Białorusi

Byłem tylko na Grodzieńszczyźnie i Nowogródczyźnie. Tu ślady polskości są bardzo wyraźne.

Ludzie posługują się na co dzień mieszanką białoruskiego, polskiego i rosyjskiego. Liczę na to że Naród Białoruski swoją tożsamość odnajdzie w sposób inny niż opozycja do Polskości. Tymczasem zapraszam na gawędę o śladach Polaków, a jest ich co nie miara.

Zaczniemy z przytupem. Od najważniejszego rodu - Radziwiłłów. Czy to zwykli zdrajcy czy wielcy patrioci, nie mnie oceniać. 

Wątpliwości nie mam, że Nieśwież - gniazdo rodu - robi wrażenie.

Białorusinom trzeba oddać, że pięknie je restaurują.

Dziedziniec wielości rynku średniego miasta

Wnętrza zachwycają

Detale - trudno się przyczepić - tu kafle pieca. A nie wierzę, że przetrwało to sowiety!

Pięknie odrestaurowano także farny kościół w Nieświeżu. Mieści on szczątki rodziny.

Kolejny zamek tej rodziny - Mir.

Styl zgoła odmienny, ale odnowa, pierwsza klasa.

Rozmiaru arrasu nie trzeba tłumaczyć

Przepięknie. Warto pokonać wszystkie schody. Czynne do 18, toaleta w bramie w zewnętrznym wale.

Po Radziwiłłach czas na Wieszcza.

Że w nowogródzkiej mieszkał stronie, wszyscy wiemy.

w tym domu mieści się muzeum

a w nim cymbały - na takich Jankiel grał swój koncert.

Jednak urodził się i wychował, a także najlepsze czasy młodości spędził młody Adam w Zaosiu.

Zrekonstruowano tam jego dom rodzinny.

A sielanka trwa...

Jak Nowogródek ma Mickiewicza, tak Grodno ma Orzeszkową. Dom, w którym mieszkała do śmierci, mieści jej muzeum.

Niedaleko jest faktyczny grób Jana i Cecyli Bohatyrowiczów

Okolica jest znaczona rodzinnymi groby  

A nic nie jest tak klimatyczne jak fragment "Nad Niemnem" przy mogile powstańców roku 1863. Czyta Michał Rzepiak nasz pilot/przewodnik/organizator.

Z jego inspiracji wyposażyliśmy się w pomoc dla Rodaków: proszki do prania, kawę herbatę, i najlepsze - modlitewniki dla osób starszych, z powiększoną czcionką.

Białoruś nie tylko literatura. Kościół Bazylianów (poniżej) był ostatnim w Grodnie, w którym odprawiano msze po polsku w czasach ZSRR. Nasza przewodniczka opowiadała, jak źle było to widziane w Białoruskiej SRR.

Natomiast w katedrze - także w Grodnie, jest obelisk hrabiego Tyzenhauza. Miał stanąć w bardziej reprezentacyjnym miejscu, ale historia mu nie sprzyjała.  

Katedra olśniewa. Na szczęście nie podzieliła losu Fary Witoldowej, którą któregoś poranka w latach sześćdziesiątych XX wieku kolektyw komsomolski wysadził w powietrze. 

Grodno jest także symbolem upadku naszego kraju. Tu właśnie obył się ostatni sejm Pierwszej Rzeczypospolitej. W tym pałacu w roku 1793 zatwierdzono II rozbiór Polski.

Tak dziś wygląda pałac królewski i miejsce Sejmu. Komuniści usadowili tu siedzibę komitetu. To by się król Staś ucieszył.

A skoro o rozbiorach mowa to trudno nie wspomnieć Tadeusza Rejtana, którego rodziny dwór stoi do dziś:

Z kaplicy, w której pochowano naszego bohatera, niewiele zostało.  Dobrze że białoruski minister kultury uznał ją za zabytek.

Innych śladów jest na pęczki. W Nowogródku Jagiełło poślubił swoją czwartą żonę, która wydała na świat tak wielu jagiellońskich królów.

Upamiętnia to tablica

Płyty, takie jak poniższa, można znaleźć w wielu kościołach.

Częściej znikają ślady historii najnowszej. A ta też nie jest łatwa. Siostry Nazaretanki oddały życie za zakładników wziętych przez Niemców w czasie okupacji.

Polskie pomniki na cmentarzach trwają, o ile o nie dbamy.

Są tu także ślady Armii Krajowej

Czasem bezimienne

A czasem tylko trochę mniej anonimowe

Trwa też pamięć o obrońcach z 1939 roku i z roku 1920.

Czasem chcielibyśmy, aby nasi bohaterowie byli bardziej upamiętnieni. 

A czasem cud, że w ogóle są po nas ślady.

Że jest o co dbać, wątpliwości nie ma.

Za słowami Marszałka: "Naród, który nie szanuje swej przeszłości nie zasługuje na szacunek teraźniejszości i nie ma prawa do przyszłości".

Ale od zapomnienia dzieli nas naprawdę niewiele.